Als je een effectieve facilitator in face-to-face bijeenkomsten bent, betekent het ook dat je een goede online facilitator bent? Online facilitatie vereist een andere manier van denken, handelen en communicatie. Je mist de gezichtsuitdrukkingen. Lichaamstaal en non-verbale interacties tussen mensen zijn afwezig. De online facilitator kijkt vanuit een ander perspectief naar groepsparticipatie. ‘Door het lezen van zinnen en opmerkingen in discussies, heb je een zesde zintuig ontwikkeld om emoties van deelnemers te herkennen’, vertelt Sibrenne Wagenaar. ‘Als er iets cruciaals speelt, probeer je op het juiste moment door te vragen’.
De ‘Facilitator en sociale media’ was het centrale thema van een workshop, die werd georganiseerd door de International Association of Facilitators – Benelux op 19 mei 2011 in Seats2Meat te Utrecht. De twee auteurs van het boek ‘En_Nu_Online‘, Sibrenne Wagenaar en Joitske Hulsebosch deelden hun ervaringen over hoe de hedendaagse facilitator sociale media kan integreren in (leer)processen. ‘Hoe de rol van de online facilitator in te vullen?’ was een van de belangrijkste onderwerpen tijdens deze workshop.
Zie video: Foto impressies workshop ‘Facilitator en sociale media’
‘Vijftig procent van een online facilitators’ communicatie is buiten een virtuele discussie ‘, zegt Sibrenne Wagenaar. ‘Wanneer een online discussie plaats vindt, heeft de facilitator regelmatig contact met individuele deelnemers. Bijvoorbeeld: Je hebt een chat gesprek via de skype, hoe het met iemand gaat, als hij net is teruggekomen van een twee weekse reis en stil in een discussie is geweest. Of je benadert iemand op zijn expertise, als je weet dat hij in de afgelopen week een interessante workshop heeft bijgewoond en enthousiast is of hij daar informatie over wil delen. Een online facilitator is voortdurend bezig individuen uit de groep te betrekken en te activeren om daarmee het groepsproces te optimaliseren.’
‘Een online facilitator is de sleutel persoon die het proces gaande houdt’, vertelt Joitske Hulsebosch. ‘Hij moet niet alleen weten over groepsdynamiek, maar ook kennis en vaardigheden hebben met sociale media. De literatuur (Jane Hart) onderscheidt drie modellen over hoe social media in leertrajecten kunnen worden ingepast’;
1. Wrap Around Model; Bij deze wordt sociale media gebruikt voor, tussen en na de face-to-face bijeenkomsten. Bijvoorbeeld er wordt een gezamenlijk blog gebruikt voor het verzamelen van de verwachtingen voor een workshop of deelnemers introduceren zich aan elkaar.
2. Geïntegreerd model: De primaire focus van het leerproces is de inhoud. Een online community platform functioneert als een ontmoetingsplaats, waar informatie, bronmateriaal en discussies worden gedeeld. Tussen de face-to-face bijeenkomsten en online discussies, maken mensen gebruik van het platform voor het doen van specifieke taken en opdrachten. Toepassingen zoals Blackboard, Moodle of wiki platforms worden regelmatig gebruikt bij een dergelijk model.
3. Samenwerking model: Sociaal leren en samenwerking vormen de basis van dit leerproces. Inhoud en nieuwe kennis wordt gecreëerd door de deelnemers. Brainstormen, co-creatie en intensieve samenwerking karakteriseren de groepssamenwerking. Gereedschappen zoals Google doc’s, wiki, discussiegroepen en skype worden toegepast in dit model.
‘Het faciliteren van een online discussiegroep duurt gemiddeld een halve dag per week’, zegt Joitske Hulsebosch.
Andere rollen van een online facilitator zijn:
• Discussies samenvatten
• Deelnemers om regelmatig feedback over het verloop van het proces te vragen (monitoring & evaluatie)
• Deelnemers helpen bij de voorbereiding van de belangrijke vragen, onderwerpen of case studies en opzetten van het (online) proces
• Begeleiding van de opzet van de organisatie en creatie van eigenaarschap in de groep
• Creëren van een veilige sfeer door het handhaven van de gedragsregels
• Bewaken van het ritme en de tijdspanne van de discussies
• Sfeer en energie in de groep houden door het prikkelen van fun en energizers
• Zorg dragen dat de technische functionaliteiten werken en dat aan de randvoorwaarden zijn voldaan.
‘Natuurlijk zijn er veel overeenkomsten met een face-to-face facilitator‘, zegt Joitske Hulsebosch. ‘Uiteindelijk gaat het om het opbouwen van relaties en vertrouwen! ‘
Meer informatie over de publicatie ‘En_Nu_Online‘ kun je lezen het blog van Simon Koolwijk.
IAF-Benelux organiseert haar jaarlijkse conferentie op 23 september 2011 in Kontakt der Kontinenten te Soesterberg. Het hoofdthema van de conferentie is ‘Faciliteren ALS {2e} Beroep. Mensen kunnen zich registreren via de website van IAF-Benelux.
Het bericht De online versus face-to-face facilitator verscheen eerst op Ennuonline.
